Szukanie odpowiedniego włącznika światła w dużych pomieszczeniach, gdzie źródeł oświetlenia jest kilka, potrafi być kłopotliwe. Niekiedy bywa także niebezpieczne (np. w piwnicy lub na strychu). Na szczęście są proste sposoby, abyśmy nie musieli za każdym razem przemierzać długiego korytarza lub ryzykować upadek w ciemności. Są to włączniki schodowe i krzyżowe. Jak działają te rozwiązania i czym się różnią?
Włącznik schodowy – co to takiego?
Włącznik schodowy (lub łącznik schodowy) służy do uruchamiania jednego układu oświetlenia z różnych kondygnacji. Ten mechanizm stosuje się, kiedy zależy nam na możliwości manipulacji jednym punktem świetlnym z dwóch miejsc. Rozwiązanie przydaje się m.in. w dużych pomieszczeniach lub pokojach przechodnich, a także długich korytarzach. W domach jednorodzinnych montuje się włączniki schodowe w piwnicy lub na strychu po to, aby domownicy nie musieli błądzić w poszukiwaniu włącznika na ścianie. Najbardziej typowe są włączniki schodowe pojedyncze. Działają one w obrębie jednego obwodu oświetleniowego.
Aby wykonać instalację, potrzebujemy minimum dwóch łączników schodowych, które zawsze występują parami. Łączymy je ze sobą dwoma przewodami elektrycznymi. Pierwszy włącznik doprowadzamy do fazy (kablem L), do drugiego zaś podłączmy źródło światła (przewodami N i PE).
Do czego służy wyłącznik krzyżowy?
Wyłącznik (lub łącznik) krzyżowy stosuje się, kiedy potrzebujemy sterować układem oświetleniowym z więcej niż dwóch miejsc (np. w wielopiętrowej klatce schodowej lub domu jednorodzinnym) i montaż włącznika schodowego nie wystarczy. Umieszcza się go pomiędzy skrajnymi łącznikami schodowymi. W sklepach z elektroniką oprócz zwykłych i tanich wyłączników krzyżowych znajdziemy także modele z wbudowanym ściemniaczem. Są one jednak dużo droższe.
Montując wyłącznik krzyżowy, należy pamiętać o podłączeniu do zacisków odpowiednich przewodów z łącznika schodowego początkowego oraz końcowego.
Czy łączniki krzyżowe i schodowe zamontujemy samodzielnie?
Omawiane rodzaje włączników często montuje się razem, aby ze sobą współpracowały. Łącznik schodowy pozwala na sterowanie oświetleniem z dwóch miejsc. Możemy zamontować jeden włącznik na parterze, a drugi na piętrze, w ramach jednego obwodu. Z kolei wyłącznik krzyżowy przyda się, kiedy chcemy zapewnić sobie możliwość zapalenia światła np. z poziomu parteru, piętra i poddasza.
Typowa instalacja domowa najczęściej obejmuje dwa łączniki schodowe i ewentualnie jeden krzyżowy, ale nic nie stoi na przeszkodzie, żeby dodać kolejne mechanizmy krzyżowe i rozszerzyć ilość włączników do czterech czy pięciu. Wykonanie takiej instalacji wymaga jednak fachowej wiedzy, a także użycia większej ilości kabli i ich odpowiedniego połączenia.
Montując łączniki schodowe i krzyżowe, skupiamy się przede wszystkim na doborze przewodów, zamknięciu zacisków oraz umieszczeniu instalacji w puszce. Wybór klawiszy i ramek to wyłącznie kwestia estetyki. W sklepach z oświetleniem możemy wybierać spośród nawet kilkuset zróżnicowanych wzorów.
Instalacja całego obiegu zawierającego zarówno włącznik schodowy, jak i wyłącznik krzyżowym nie jest trudna. Jeżeli jednak nie jesteś pewny, czy potrafisz wykonać go prawidłowo, dla własnego bezpieczeństwa lepiej wezwij elektryka.